| Wykłady |
| Podsumowanie i wnioski 1. Duże zróżnicowanie PKB per capita w poszczególnych województwach (ponad dwukrotnie większy wskaźnik w mazowieckim niż w województwach wschodnich) oraz bardziej dynamiczny wzrost wartości PKB per capita w mazowieckim i dolnośląskim(o 19 i 13 tysięcy zł per capita w sześcioleciu) oraz wyraźnie mniejszy wzrost w województwach wschodnich (o 5-7 tysięcy zł per capita) sprawiają, że widoczna jest polaryzacja rozwoju, w której wiodącą rolę pełnią województwa z wyraźnie zaznaczonymi obszarami metropolitalnymi (mazowieckie, dolnośląskie, śląskie, wielkopolskie, pomorskie i łódzkie, zachodniopomorskie, lubuskie, kujawsko-pomorskie, małopolskie, opolskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie, podlaskie, lubelskie, podkarpackie). 2. Wydatki majątkowe inwestycyjne per capita wykazują się wysokim zróżnicowaniem w poszczególnych województwach (w mazowieckim ponad dwukrotnie większe niż w lubelskim i świętokrzyskim). Ponadto dynamika wzrostu wydatków w sześcioleciu w województwach o najwyższym poziomie tego wskaźnika jest wyraźnie większa niż w województwach ostatniej piątki w rankingu (np. w dolnośląskim i pomorskim trzykrotny, w mazowieckim dwu i półkrotny, a w lubelskim dwukrotny). Utrzymywanie się przedstawionej różnicy w poziomie wydatków majątkowych inwestycyjnych per capita oraz w dynamice wzrostu będzie przyczyniać się do powiększania zróżnicowania rozwojowego województw. ( Mazow., Dolnośl., Pomorskie, wielkopolskie, śląskie, łódzkie, kuj-pomorskie, zachodniopomorskie, małopolskie, podlaskie, warm-mazurskie, podkarpaxkie, opolskie, lubuskie, lubelskie, swiętokrzyskie) 3 wskaźnik TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ: mazowieckie, pomorskie, malopolskie, dolnosląskie, wielkopolskie, kuj-pomorskie, łódzkie, sląskie, zachodniopomorskie, świętokrzyskie, lubelskie, podkarpackie, warm-mazurskie, opolskie, lubuskie 4. Tylko województwo mazowieckie wykazuje się wysoką otwartością na działania rozwojowe (ponad 40% wydatków na projekty rozwojowe-majątkowe inwestycyjne oraz na transport i łączność). W sześciu województwach występuje zachowawcza otwartość na działania rozwojowe (20-30% wydatków na projekty rozwojowe) i jednocześnie brak tendencji wzrostowej udziału wydatków na projekty rozwojowe (lubuskie, warmińsko-mazurskie, opolskie, świętokrzyskie, podkarpackie i lubelskie). Takie zróżnicowanie otwartości na działania rozwojowe przyczynia się do postępującej polaryzacji rozwojowej województw, w wyniku czego metropolitalne województwa rozwijają się dynamicznie, a peryferyjne relatywnie spowalniają rozwój. 4 wskaźnik % wydatków na projekty: mazowieckie, dolnosląskie, pomorskie, wielkopolskie, łódzkie, malopolskie, kuj-pomorskie, sląskie, zach-pomorskie, podlaskie, lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie, opolskie, warminsko-mazurskie, lubuskie 5 wskaźnik % dochodów własnych w budźecie: mazowieckie, dolnosląskie, śląskie, pomorskie, zach.pomorskie, lódzkie, wielkopolskie, opolskie, lubuskie, malopolskie, kuj-pomorskie, warm-maz., podlaskie, świętokrzyskie, lubelskie, podkarpackie. 3. Liczba pracujących na 1000 mieszkańców wykazuje się wyraźną tendencją wzrostową we wszystkich w województwach. Najwyższa dynamika wzrostu wystąpiła w województwach mazowieckim i dolnośląskim (wzrost w sześcioleciu nieco ponad 40 pracujących na 1000 mieszkańców). Natomiast w 2008 roku, w porównaniu do roku 2007, zaznaczyło się spowolnienie wzrostu tego wskaźnika w województwach wielkopolskim i warmińsko-mazurskim, co może być oznaką obniżania się efektywności działań rozwojowych. (Mazowieckie, sląskie, wielkopolskkie, dolnosląskie, pomorskie, łódzkie, lubuskie, kujawsko-pomorskie, malopolskie, podkarpackie, opolskie, zachodniopomorskie, warm-mazurskie, swiętokrzyskie, podlaskie, lubelskie.) 7 Wskaźnik: bezrobocie: śląskie, wielkopolskie, malopolskie, pomorskie, mazowieckie, opolskie, podlaskie, łódzkie, dolnoslaskie, lubuskie, lubelskie, zachpom., kuj-pomorskie, podkarpackie, swiętokrzyskie, warminsko- mazurskie. 4. Wskaźnik przedsiębiorczości (liczba podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców) szereguje województwa w bardzo podobnej kolejności jak PKB per capita i punktacja sumaryczna/poziom rozwoju społeczno-gospodarczego. Wyjątek stanowią województwa zachodniopomorskie, w którym najwyższy wskaźnik przedsiębiorczości związany jest z przygranicznym położeniem i turystyczną specjalizacją wielu gmin tego województwa oraz śląskie, w którym niski wskaźnik przedsiębiorczości (poniżej 100 na 1000mieszkańców) wynika z dominacji przemysłu ciężkiego i wydobywczego, zapewniającego wysoką liczbę miejsc pracy. Natomiast najniższy wskaźnik przedsiębiorczości i jednocześnie brak tendencji wzrostowej występuje w województwach wschodnich, co oznacza, że jest to destymulant rozwoju tych województw. ( zachpomorskie, mazowieckie, dolnosląskie, pomorskie, wielkopolskie, lubuskie, lódzkie, opolskie, kuj-pomorskie, sląskie, malopolskie, swiętokrzyskie, warm-mazurskie, podlaskie, lubelskie, podkarpackie. 5. Dodatnie saldo migracji na 1000 mieszkańców występuje w czterech województwach (1.mazowieckim, 2.małopolskim, 3.wielkopolskim i 4.pomorskim). Widoczny spadek dodatniego salda migracji wynikający ze zmniejszonego napływu ludności (szczególnie w 2008 roku), jak też utrzymujące się wysokie ujemne saldo migracji w większości województw powinna zwracać uwagę samorządów na konieczność podejmowania działań rozwojowych, poprawiających konkurencyjność migracyjną obszarów. Najbardziej niekorzystna sytuacja ( ujemne saldo migracji: w województwach wschodnich, opolskim i śląskim. ( ostatnie: opolskie( 16), potem warmińsko- mazurskie(15), lubelskie, świętokrzyskie i śląskie, podlaskie, podkarpackie, zachpomorskie(9), kujawsko-pomorskie(8), lubuskie ( 7), łódzkie(6), dolnośląskie (5) 10 wskaźnik: napływ pomorskie, lubuskie, mazowieckei, wielkopolskie, zach-pomorskie, warm-mazurskie, dolnosląskie, kuj-pomorskie, opolskie, podlaskie, lubelskie, sląskie, malopolskie, podkarpackie, łódzkie, świętokrzyskie 11 wskaźnik: odpływ małopolskie, łódzkie, podkarpackie, świętokrzyskie, mazowieckie, podlaskie, śląskie, lubelskie, wielkopolskie, kuj-pomorskie, dolnoslaskie, pomorskie, zachodniopomorskie, opolskie, lubuskie, warm-mazurskie. 6. Liczba absolwentów szkół wyższych na 1000 mieszkańców wskazuje na względny nadmiar tego czynnika w województwach: warmińsko-mazurskim, podlaskim, lubelskim i małopolskim. Województwa te znajdują się znacznie wyżej w rankingu według liczby absolwentów szkół wyższych na 1000 mieszkańców (o 6-8 pozycji) niż według PKB per capita i sumarycznej punktacji/poziomu rozwoju. Jest zatem uzasadnione, aby samorządy tych województw zintensyfikowały działania na rzecz wykorzystania nauki i edukacji na poziomie wyższym do stymulowania rozwoju społeczno-gospodarczego. ( mazowieckie, dolnosląskie, malopolskie, wielkopolskie, łódzkie, podlaskie, warm-mazurskie, lubelskie, pomorskie, zachpomorskie, swiętokrzyskie, kuj-pomorskie, sląskie, podlaskie, lubuskie, opolskie) 13 wskaźnik KOMPUTERY: podkarpackie, lubelskie, malopolskie, wielkopolskie, warm-mazurskie, opolskie, swietokrzyskie, podkarpackie, kuj-pomorskie, dolnosląskie, mazwowieckie, łódzkie pomorskie, lubuskie, zachodniopomorskie, sląskie. 7. Udział radnych z wyższym wykształceniem osiągnął najwyższy poziom w województwie śląskim (około 43%), co jest spowodowane wysokim stopniem urbanizacji. Natomiast najniższy udział radnych z wyższym wykształceniem występuje w województwach wschodnich i centralnych, w których występuje duża liczba gmin wiejskich (lubelskie, podlaskie i mazowieckie). Uwagę zwraca województwo mazowieckie, w którym widoczna jest polaryzacja rozwojowa, z dominacją Warszawy i z udziałem radnych z wyższym wykształceniem ponad 90%. Następuje zatem podporządkowywanie się rozwoju województwa do dynamicznie rozwijającej się metropolii. ( śląskie, zachodniopomorskie, dolnosląskie, pmorskie, lubuskie, opolskie, warm-mazurskie, wielkopolskie, kuj-pomorskie, małopolskie, świętokrzyskie, podkarpackie, łódzkie, podlaskie, lubebelskie.) 15. wskaźnik: oczyszczalnie ścieków pomorskie, dolnoslaskie, warm-mazurskie, sląskie, uj-pomorskie, lubuskie, lódzkie, wielkopolskie, podlaskie, opolskie, zach-pomorskie, podkarpackie, świętokrzyskie, lubelskie, mazowieckie 16. wskaźnik: kanalizacja: pomorskie, zachpomorskie, śląskie, dolnosląskie, warm-mazurskie, kuj-pomorskie, lubuskie, mazowieckie, wielkopolskie, podlaskie, łódzkie, opolskie, podkarpackie, malopolskie, świętokrzyskie, lubelskie. 17 wskażnik: wodociągi: opolskie, sląskie, zachodniopomorskie, pomorskie, wielkopolskie, dolnosląskie, kuj-pomorskie, łódzkie, lubuskie, warm-mazurskie, podlaskie, świętokrzyskie, mazowieckie, lunelskie, podkarpackie, malopolskie. 8. Ranking według sumarycznej punktacji/poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw jest bardzo zbliżony do rankingu według PKB per capita, o czym świadczą te same województwa w pierwszej i ostatniej piątce obu rankingów. Nieznaczne przesunięcie w rankingu według punktacji sumarycznej (pomorskie o jedną pozycję w górę), w stosunku do rankingu według PKB per capita, wynika z relatywnie wysokich wydatków na projekty rozwojowe w 2008 roku oraz wysokiego nasycenia usługami oczyszczalni i kanalizacji ścieków komunalnych. Potwierdzeniem zgodności obu rankingów (wg PKB per capita i punktacji sumarycznej) jest województwo dolnośląskie, które w badanym sześcioleciu awansowało na drugie miejsce (o dwie pozycje), co jest spowodowane wysoką dynamiką wzrostu PKB per capita, wysokim wzrostem liczby pracujących na 1000 mieszkańców (o 40 pracujących) i znaczącym wzrostem wydatków na projekty rozwojowe (z 27% do 38%). Mazowieckie, dolnosląskie, sląskie, pomorskie, wielkopolskjie, łódzkie, zachodniopomorskie, kuj-pomorskie, malopolskie, lubuskie, opolskie, warm-mazurskie, podlaskie, świętokrzyskie, podkarpackie, lubelskie |