| Notatki czyli brakujące ogniwo |
| Charakterystyka W systemach totalitarnych władze wymagają od jednostki nie tylko podporządkowania się, ale również zaakceptowania ideologii i publicznego manifestowania tej akceptacji. Władzę zaś sprawują "nieomylne" jednostki (Hitler, Stalin), które poddane są kultowi. Czasem sądzi się, że jednym z prekursorów idei państwa totalitarnego był Platon. Cechy Charakterystycznymi cechami państw totalitarnych są autokratyzm, kontrolowanie przez aparat władzy wszystkich dziedzin życia i ingerencja w przekonania, poglądy, zachowania obywateli, a także rozbudowana propaganda i pełna kontrola nad siłami zbrojnymi, policją i wymiarem sprawiedliwości. Dwaj współcześni politolodzy, Zbigniew Brzeziński i Friedrich, wyróżnili 6 cech, które, występując jednocześnie w danym państwie, świadczą o jego totalitaryzmie. Są to: • jedna ideologia • jedna partia • kult jednostki, wodza • aparat przymusu politycznego i represji • gospodarka centralnie sterowana • brak wolnych mediów, media w rękach władzy • ew. militaryzacja, tzw. państwo policyjne NIEDEMOKRATYCZNE SYSTEMY POLITYCZNE (SYSTEMY AUTORYTARNE I TOTALITARNE). Cechy systemów autorytarnych. a) Wspólnym mianownikiem wszystkich systemów autorytarnych jest to, że elita władzy świadomie dokonuje podziału władzy. b) W systemach autorytarnych działalność gospodarcza jest pozostawiona do sprawowania obywatelom, którzy chcą się ją zajmować. c) Cechą systemów autorytarnych, która odróżnia je od systemów totalitarnych jest wielka swoboda w gospodarce, nauce – to wszystko jest pod warunkiem, że obywatele nie mieszają się do polityki. Cechy systemów totalitarnych. W doskonałym systemie totalitarnym jest dokładnie odwrotnie tzn. idealną sytuacją w systemach totalitarnych jest taka sytuacja, że każdy obywatel angażuje się w politykę. Jest to cecha systemów totalitarnych. SYSTEMY AUTORYTARNE. Są współcześnie przynajmniej dwa typy systemów autorytarnych: a) autorytarne systemy tradycyjne. b) systemy nowoczesne. Podstawą tego podziału jest historia. Autorytarne systemy tradycyjne istniały w przeszłości zanim powstały systemy demokratyczne. Systemy nowoczesne powstały w wyniku kryzysu demokracji XX wieku. Cztery podstawowe strukturalne różnice między autorytarnymi systemami tradycyjnymi a systemami nowoczesnymi: 1) Pierwsza różnica dotyczy legitymizacji władzy. W tradycyjnych systemach autorytarnych ta legitymizacja władzy związana jest z zasadą dynastyczności. W nowoczesnych systemach autorytarnych występuje charyzma wodza albo nacjonalizacja. 2) Druga różnica dotyczy formy państwa. Te tradycyjne systemy autorytarne to są monarchie. Tradycyjne autorytaryzmy (tradycyjne systemy autorytarne) występują w formie monarchii a te nowoczesne autorytaryzmy (nowoczesne systemy autorytarne) przyjmują postać dyktatury wojskowej lub dyktatury półwojskowej. Dyktatury półwojskowe – wojsko dzieli się władzą z jakąś cywilną władzą. 3) Trzecia różnica dotyczy stosunku do zmian społecznych. Tradycyjne systemy autorytarne są zachowawcze w stosunku do zmian społecznych, albo w ogóle ich nie akceptują natomiast nowoczesne autorytaryzmy (nowoczesne systemy autorytarne) bywają zachowawcze albo szczególnie reformatorskie. 4) Czwarta różnica. Tradycyjne systemy autorytarne i systemy nowoczesne różnią się stosunkiem do zasady rządu prawa. Stosunek tradycyjnych autorytaryzmów do zasady rządu prawa jest mniejszy niż w autorytaryzmach nowoczesnych. Tradycyjne systemy autorytarne z reguły respektują pewne zasady rządów prawa. W tradycyjnej autokracji poddany wie czego się trzymać (on wie czego mu nie wolno, aby nie podpaść władzy). W nowoczesnych systemach autorytarnych rządy prawa są bardziej przestrzegane. SYSTEMY TOTALITARNE. Systemy totalitarne są one wynalazkiem XX wieku od początku do końca. Wspólną cechą systemów autorytarnych i totalitarnych jest to, że jedne i drugie są niedemokratyczne. Cechy systemu totalitarnego: 1) System totalitarny jest oparty na politylizacji życia. W systemie totalitarnym nie chodzi oto, aby obywatele zajmowali się swoimi sprawami. W systemie totalitarnym obywatel powinien a nawet musi zajmować się polityką. W systemie totalitarnym wszyscy powinni angażować się w politykę. 2) Drugą cechą systemu totalitarnego jest masowość partii politycznej. W tym systemie chodzi oto, że ideałem obywatela i dążeniem obywatela powinno być działanie obywatela przez partię polityczną na rzecz systemu. 3) W systemie totalitarnym obywatel powinien mieć jedno najważniejsze marzenie, żeby przyjęli go do partii władzy. Partia władzy - jest to masowa partia, która jest masowym poparciem władzy. 4) W systemach totalitarnych szuka się, tworzy i rozbudowuje masowe partie, które są masowym poparciem władzy. 5) Inną cechą systemu totalitarnego jest ideologia. Ideologizacja poprzez indoktrynację społeczeństwa. 6) Fundamentalną cechą systemu totalitarnego jest monopolizacja wszystkiego. Władza ma monopol na wszystko: na władzę, gospodarkę, kulturę itd., czego zupełnie nie ma w systemach autorytarnych. |